ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണനിയമം-ഭാഗം ഒന്ന്‌

ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണനിയമം.

ഉപഭോക്തൃക്ഷേമമാണ്‌ 1986 ലെ ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണനിയമത്തിന്റെ മുഖ്യമായ ലക്ഷ്യം.

പ്രതിഫലം നല്‍കി ഏതെങ്കിലും സാധനം വാങ്ങുമ്പോഴോ സേവനം ലഭ്യമാക്കുമ്പോഴോ ഒരാള്‍ക്ക്‌ ഉപഭോക്താവ്‌ എന്ന നിലയില്‍ ചില അവകാശങ്ങള്‍ വന്നു ചേരുന്നു.

ഉപഭോക്താക്കളുടെ താഴെ പറയുന്ന അവകാശങ്ങള്‍ ഈ നിയമം അംഗീകരിക്കുന്നു:-

• ജീവനും സ്വത്തിനും ആപല്‍ക്കരമായ സാധനങ്ങളും സേവനങ്ങളും വിപണനം ചെയ്യപ്പെടുന്നതില്‍ നിന്നുള്ള അവകാശം;
• അന്യായമായ വ്യാപാരസംബ്രദായങ്ങളില്‍ നിന്ന്‌ സംരക്ഷിക്കുവാനുതകും വിധം സാധനങ്ങളുടെയും സേവനങ്ങളുടേയും അളവ്‌, ഗുണം,വീര്യം, ശുദ്ധത നിലവാരം എന്നിവ അറിയുന്നതിനുള്ള അവകാശം;
• സാധ്യമാകുന്നിടത്തോളം സാധനങ്ങളും സേവനങ്ങളും മത്സരവിലക്ക്‌ ലഭ്യമാവുമെന്ന്‌ ഉറപ്പ്‌വരുത്തികിട്ടുന്നതിനുള്ള അവകാശം;
• സമുചിത സമിതികളില്‍ കേള്‍ക്കപ്പെടുകയും ഉപഭോക്താക്കളുടെ തല്‍പര്യങ്ങള്‍ക്ക്‌ അര്‍ഹമായ പരിഗണന ലഭിക്കുമെന്ന്‌ ഉറപ്പ്‌ വരുത്തി കിട്ടുന്നതിനുള്ള അവകാശം;
• അന്യായമായ വ്യാപാരസംബ്രദായത്തിനോ, സമ്മര്‍ദ്ദവിപണന തന്ത്രങ്ങള്‍ക്കോ അല്ലെങ്കില്‍ തത്വദീക്ഷയില്ലാത്ത ഉപഭോക്തൃ ചൂഷണത്തിനോ എതിരെ പരിഹാരം തേടാനുള്ള അവകാശം;
• ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസത്തിനുള്ള അവകാശം.

ജില്ലാ-സംസ്ഥാന-ദേശീയ തലങ്ങളിള്‍ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ള ഉപഭോക്തൃ കോടതികള്‍ വഴി ഒട്ടും പണചിലവില്ലാതെ പെട്ടന്ന്‌ നീതി നടപ്പാക്കി കിട്ടുന്നത്‌ ഈ നിയമത്തിന്റെ പ്രത്യേകതയാണ്‌.

1986 ലെ ഉപഭോക്തൃസംരക്ഷണനിയമപ്രകാരം ഒരു ഉപഭോക്താവിന്‌:

• ഉപഭോക്തൃകോടതിയില്‍ പരാതികൊടുക്കുന്നതിനോ, വാദം കേള്‍ക്കുന്നതിനോ യാതൊരുവിധത്തിലുള്ള ഫീസും നല്‍കേണ്ടതില്ല.
• ഉപഭോക്തൃകോടതിയില്‍ നല്‍കേണ്ട പരാതിക്ക്‌ പ്രത്യേക രൂപം നിര്‍ദ്ദേശിക്കാത്തതുകൊണ്ട്‌ വെള്ളക്കടലാസ്സില്‍ പരാതിയുടെ കാരണവും ആവശ്യപ്പെടുന്ന പരിഹാരവും കാണിച്ചുകൊണ്ട്‌ അപേക്ഷ നല്‍കിയാല്‍ മതിയാകും.
• ഉപഭോക്തൃകോടതിയില്‍ സ്വന്തം നിലയിലോ അധികാരപ്പെടുത്തുന്ന മറ്റൊരാള്‍ മുഖേനയോ തന്റെ വാദം സമര്‍ഥിക്കാവുന്നതാണ്‌ ഈ ആവശ്യത്തിന്‌ വക്കീലിനെ ഏര്‍പ്പെടുത്തേണ്ടതില്ല.
• പരാതിയോടൊപ്പം സത്യവാങ്ങ്‌മൂലം നല്‍കേണ്ടതില്ല.
• സാധാരണ സിവിള്‍ കോടതിയില്‍ കാണുന്ന വാദപ്രദിവാദത്തിന്‌ വിധേയനാകേണ്ടതില്ല.
• വ്യവഹാരകാരണം ഉത്ഭവിച്ച്‌ രണ്ടുവര്‍ഷത്തിനുള്ളില്‍ പരാതി നല്‍കിയാല്‍ മതിയാകും.
• ഉപഭോക്തൃകോടതിയുടെ വിധിപ്പകര്‍പ്പ്‌ സൗജന്യമായി ലഭിക്കും.

ജംഗമവസ്തുക്കളെയാണ്‌ ഈ നിയമത്തിലെ സാധനങ്ങള്‍ എന്നതുകൊണ്ടുദ്ദേശിക്കുന്നത്‌. കൈമാറ്റ വ്യവസ്ഥയിലൂടെ വാങ്ങുന്ന സാധനങ്ങള്‍ക്കും ഈ നിയമം ബാധകമാണ്‌. അതായത്‌ ദൈനംദിന ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കായി ടൂത്ത്‌പേസ്റ്റ്‌, വസ്ത്രം, ഭക്ഷണപതാര്‍ഥങ്ങള്‍, ടെലിവിഷന്‍ എന്നിങ്ങനെ ഓരോ സാധനങ്ങള്‍ വാങ്ങുമ്പോള്‍ നമ്മള്‍ ഉപഭോക്താക്കളാണ്‌.

ഉപഭോക്തൃസംരക്ഷണ നിയമപ്രകാരം 'സാധനം' എന്ന പദത്തിന്റെ നിര്‍വചനത്തില്‍ സ്ഥാവരവസ്തുക്കള്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നില്ല. അതുകൊണ്ടുതന്നെ പുരയിടം വാങ്ങൂന്നയാള്‍ ഉപഭോക്താവല്ല.

സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍ ഈ നിയമത്തിന്റെ വിവിധ വകുപ്പുകളിലുള്ള വ്യവസ്ഥകള്‍ നടപ്പില്‍ വരുത്തുന്നതിന്‌ ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ ചട്ടങ്ങള്‍ വിജ്ഞാപനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്‌.

സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍ വിജ്ഞാപനം വഴി സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഓരോ ജില്ലയിലും 'ജില്ലാ ഫാറം' എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഉപഭോക്തതര്‍ക്ക പരിഹാര ഫാറങ്ങള്‍ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.സാധനത്തിന്റെയോ സേവനത്തിന്റേയോ മൂല്യവും, ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ നഷ്ടപരിഹാരവും ഉള്‍പെടെ 5 ലക്ഷം രൂപയില്‍ കൂടാത്ത പരാതികള്‍ സ്വികരിക്കുന്നതിന്‌ ജില്ലാഫാറത്തിനധികാരമുണ്ട്‌.

അതേപോലെ സംസ്ഥാനത്ത്‌ ഒരു സംസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ തര്‍ക്ക പരിഹാര കമ്മീഷനും നിലവിലുണ്ട്‌. ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശങ്ങള്‍ സംസ്ഥാനത്തിനകത്ത്‌ പരിരക്ഷിക്കപ്പെടുകയും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുക എന്നതാണ്‌ സംസ്ഥാനസമിതിയുടെ ലക്ഷ്യം.സാധനത്തിന്റെയോ സേവനത്തിന്റേയോ മൂല്യവും, ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ നഷ്ടപരിഹാരവും ഉള്‍പെടെ 5 ലക്ഷം രൂപയില്‍ കൂടിയതും എന്നാല്‍ 20 ലക്ഷം രൂപയില്‍ കൂടാത്തതുമായ പരാതികള്‍ സ്വികരിക്കുന്നതിന്‌ സംസ്ഥാനകമ്മീഷനധികാരമുണ്ട്‌.

മെഡിക്കല്‍ സര്‍വീസും ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമവും
എന്താണ് ഉപഭോക്തൃ തര്‍ക്കം
അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ട കാര്യങ്ങള്‍

സംസ്ഥനക്കമ്മീഷന്റേയും, ജില്ലാ ഫാറങ്ങളുടേയും മേല്‍വിലാസങ്ങള്‍ ഇനി കൊടുത്തിരിക്കുന്നു:-


LIST AND ADDRESSES OF AREA WISE OFFICERS
State Commission
President,
Kerala State Consumer Disputes -Redressal Commission,
T.C.15/922(1)
Sisu Vihar Lane,
Vazhuthacaud, Sasthamangalam PO
Thiruvananthapuram - 695033.

District Forum

1 Thiruvananthapuram
President
Consumer Disputes Redressal Forum,
T.C.No. 9/2159Raja Bhavan,
Near S.B.T., SasthamangalamPO,
Thiruvananthapuram- 695010.

2 Kollam
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
Civil Station, Kollam- 691013.

3 Alappuzha
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
Beach Road, Bazar p.o., Alappuzha- 688012.

4 Pathanamthitta
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
12/2956(2), Doctor's Lane,
Pathanamthitta- 689645.

5 Idukki
President,
Consumer Disputes Redressal Forum
Painavu p.o., Idukki- 685603

6 Kottayam
President,
Consumer Disputes Redressal Forum ,
Civil Station, Collectorate .PO.,Kottayam.Pin - 686002.

7 Eranakulam
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
Kathrikadavu, pulleppadi,
Near Govt. Homoeo HospitalErnakulam - 682017.

8 Thrissur
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
T.C. 50/931, Ayyanthole,
Thrissur - 680003.

9 Palakkad
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
Civil Station, Palakkad- 678001.

10 Malappuram
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
Civil Station, Malappuram- 676505.

11 Kozhikkode
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
II Floor, B - Block,Near Civil Station,Calicut- 673020.

12 Wayanad
President,
Consumer Desputes Redressal Forum,
Civil Station, Kalpetta ,Wayanad- 673122.

13 Kannur
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
Building No. TP (N) 4 SE < Ward No III,
Kousalya Complex, SS Temple Road,Talap, Kannur.

14 Kasaragod
President,
Consumer Disputes Redressal Forum,
Bldg. No.12/278, Near SDOPhones Office,
Fort Road,Kasaragod - 671121

Referrences:-
1.THE CONSUMER PROTECTION ACT, 1986
2.Kerala Consumer Protection Rules, 1998
3. ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം by John Vadassery, printed by H&C Publishing House.
4.ഉപഭോക്തൃ കോടതി എങ്ങനെ ഉപയോഗപ്പെടുത്താം? by M.Sudhakaran published by Current Books.

Buzz ല്‍‌ പിന്തുടരുക